Πρωτεύουσα των Κυκλάδων.  Πολιτιστικό, πνευματικό και οικονομικό κέντρο για πάνω από δύο αιώνες. Με τους σταυροφόρους το 1204 έρχεται  το δόγμα του καθολικισμού. Ισχυρά προνόμια από τον σουλτάνο το 1579.  Μείωση της φορολογίας, θρησκευτική ελευθερία, αναγνώριση της διαιτησίας μεταξύ χριστιανών, απαγόρευση εγκατάστασης γενιτσάρων.

  Οι ευνοϊκές συνθήκες ανάπτυξης, η διαφορά του θρησκευτικού δόγματος, η ημι-αυτονομία και η προστασία του καθεστώτος των διομολογήσεων των Γάλλων, οδήγησαν τους Συριανούς στο να κρατήσουν ουδέτερη στάση κατά την έναρξη της επανάστασης του 1821. Η ουδετερότητα της Σύρου στην αρχή της Επανάστασης προσέφερε καταφύγιο στους κυνηγημένους πρόσφυγες του 1821 από τη Σμύρνη και το Αϊβαλί, αλλά και από τη Χίο πριν την καταστροφή του 1822.

   Στο μεταξύ η κίνηση του λιμανιού αυξανόταν ραγδαία, με τη διακίνηση φορτίων σίτου για την τροφοδοσία και των δύο εμπολέμων αλλά και πολεμοφοδίων, την εκποίηση λειών πολέμου αλλά και πειρατικών λαφύρων, την εξαγορά αιχμαλώτων αλλά και το δουλεμπόριο, τη ναύλωση και αγοραπωλησία καραβιών και τη συγκέντρωση ειδήσεων από τα διερχόμενα πλοία.

  Οι Συριανοί  εξεγείρονται κατά του Καποδίστρια  μαζί με τους Υδραίους όπως και το 1862 κατά του Όθωνα. Από το 1834-1867 ήταν γραμμένα στο νηολόγιο Ερμούπολης 4.103 πλοία χωρητικότητας πολλών εκατοντάδων τόννων, πάνω από τα μισά από τα οποία είχαν ναυπηγηθεί εδώ. Το 1870 αριθμούσε 1.442 ιστιοφόρα (198.304 τον.) και 12 ατμόπλοια (15.360 τον.). Το 1845 λειτούργησε το υποκατάστημα της Εθνικής Τράπεζας. Το 1853 η Ερμούπολη είχε 19981 κατοίκους ( το 2% είναι Συριανοί)  όταν ο Πειραιάς είχε μόνο 5434. Η Σύρα έγινε το πρώτο εμπορικό λιμάνι της χώρας.